Omega-3’ün Vücudumuz için Önemi 

Omega-3’ün Vücudumuz için Önemi 

Omega-3 vücudumuzda sentezlenmeyen ve dışarıdan almamız elzem olan çoklu doymamış yağ asididir (PUFA). İnsanın hem diyetinde hem de fizyolojisinde büyük role sahiptir (2). Bağışıklık sistemini güçlendirmek, beyin ve göz sağlığı desteklemek, iltihapları azaltmak, kalp damar hastalıklarına karşı korumak için önemlidir (3). Eksikliğinde yorgunluk, uykusuzluk, göz kuruluğu, kalp problemleri, eklem ağrısı gibi belirtiler oluşur. 

Omega-3’ün üç tane türü vardır; 

• Alfa Linolenik Asit (ALA) (bitkisel kaynaklı) 

• Eikosapentaenoik asit (EPA) (deniz ürünlerinden) 

• Dokosaheksaenoik asit (DHA) (deniz ürünlerinden) 

Omega-3’ün önemini ilk olarak Eskimolar üstünde yapılan bir araştırmada fark edildiğini biliyor muydunuz? Eskimoların diyetinde doymuş yağ asitleri yerine doymamış yağ asitlerinden zengin olan deniz ürünlerini tercih etmişlerdir. Doymuş yağlar kötü ve total kolesterolü yükseltirken doymamış yağ asitleri iyi ve total kolesterolü dengelemektedir (6). Bu sayede yağ oranı yüksek olmasına rağmen doymamış yağı tercih ettikleri için iyi kalp sağlığına sahip oldukları aynı zamanda romatizmal kireçlenme, astım ve endüstriyel ülkelerdeki pek çok hastalığa karşı dirençli oldukları gözlemlenmiştir (1).  

Şehirleşme hayatımızdaki pek çok şeyi değiştirdiği gibi diyetimiz üzerinde de önemli farklılıklara sebep oldu. Özellikle diyetimizdeki yağ oranında büyük bir artışa sebep oldu. Bu da beraberinde kalp hastalıklarına, bazı kanserlere ve diyabete yakalanma riskini arttırır (1).  Doymamış yağların günlük kalorinin %10’undan az; yağlardan alınan kalori ise %30’u geçmemelidir ve bunun %1,5’u omega-3’ten sağlanmalıdır (1).  Günlük miktarlarına bakacak olursak; 

• ALA: Erkeklerde 17,0 g, Kadınlarda 13,0 g 

• EPA ve DHA: Erkeklerde 1,4 g, Kadınlarda 1,1 g 

Şeklindedir (1). 

Kalp Damar Hastalıkları ve Omega-3: 

(Nedenlere göre ölüm oranı, 2021, 2022 (5)) 

TÜİK’in istatistiklerine göre 2022’de dolaşım sistemi hastalıkları ölümlerin %35,4’luk kısmını oluşturarak 1.sırada, iyi veya kötü huylu tümörler ise %15,2’lik kısımla 2.sırada yer almaktadır. Dolaşım sistemi hastalıklarının sebep olduğu ölümler, kanserin sebep olduğu ölümlerin 2 katından fazladır. Dolaşım sistemi hastalıklarının ise %42,3’ü iskemik kalp hastalıkları oluşturmaktadır.  

EPA ve DHA takviyesinin ölümcül kalp sorunlarını önemli ölçüde azalttığını biliyor muydunuz? 

Omega-3’ün kardiyovasküler hastalıkların (KVH) riskini azaltmaktadır. Yapılan çalışmalarda miyokard enfarktüs (kalp krizi), felç, hipertansiyon, ateroskleroz, koroner kalp hastalığı ve kalp yetmezliği gibi durumlarda önemli etkileri bulunmuştur (1,4).  

Hollanda’da 20 yılda tamamlanan bir çalışmada, günde en az 30g balık eti verilen erkeklerin kroner kalp hastalıklarından ölme riski yarıya düşmüştür (1).  Yapılan başka bir çalışmada ise omega-3 kullanımı ile kalp yetmezliği riskini %14’ün altına indirmişlerdir (4).   

Peki halihazırda ilerlemiş kalp rahatsızlığımız varsa bile omega-3’ün en az ilaçlar kadar etkili olduğunu biliyor muydunuz (1)? Hatta tedavi edilemeyen hipertansiyon için günlük omega-3 kullanımı kan basıncını düşürdüğü tespit edilmiştir (1).  

Sarkopeni ve Omega-3: 

Sarkopeni yaşlanmayla beraber olan kas erimesidir. Burada kas kütlesinde bir azalma ve işlev kaybı söz konusudur. Yaşlılarda yaşam kalitesini düşüren, yürümede zorluk ve düşme gibi olumsuz durumlara sebep olmaktadır. Bu durum 60-70 yaş arasında %5-13 oranında, 80 yaş ve üzerinde %11-50 oranında görülmektedir (7). Yapılan çalışmalarda sarkopeni tanısı konmuş yaşlılarda günlük 1,86g EPA ve 1,50g DHA tüketmeleri önerilmektedir (8). 

Beyin Sağlığı ve Omega-3: 

Beynimizin %60’ının yağ asitlerinden, bunların da %20-30’unun DHA’dan oluştuğunu biliyor muydunuz (9)? Bu yüzdelikler omega-3’ün beynimiz için önemini açıkça ortaya koyuyor. Omega-3’ün bellek, bilişsel işlev (düşünme, öğrenme, hafıza vb.), sinaptik iletim ve nöroplastisite gibi beyin fonksiyonlarının çeşitli yönlerinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir (9). 

KAYNAKÇA:

https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/kardiyovaskuler-hastalik       3 

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Death-and-Causes-of-Death-Statistics-2022-49679         5 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Omega-3_ya%C4%9F_asitleri        2 

https://fit1001.com/b/doymus-yag-ve-doymamis-yag-farki-nedir        6 

https://dergipark.org.tr/en/pub/asder/issue/68562/907343       4 

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/57733          1 

https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/ileri-yasin-korkulu-ruyasi-sarkopeni         7 

https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=_ubPEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA157&dq=sarkopeni+ve+omega+3&ots=5BwdtMp3y6&sig=5yDUmDpJ2mcSPnvWAOIcMHk_-_c      8 

https://acikerisim.medipol.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12511/7294/Buyukuslu-Nihan-2020.pdf?sequence=1&isAllowed=y        9 

Yazar: Ghadah ATTAL 

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Uluslararası Eczacılık 3. Sınıf Öğrencisi
11.07.2024

Ava Vitamin Octofish Omega 3 Balık Yağı İçin Tıklayın